Bebekler dünyaya geldikleri andan itibaren bir keşif serüveninin
içine girerler. Karanlık, uğultulu seslerin olduğu bir sıvının içinden çıkıp
bambaşka ve hiç tanımadıkları bir dünyaya adım atmak hiç de kolay değildir.
Bebeğin ilk dönemlerindeki merakı tamamen içgüdüsel olsa da bilinçlenmeye
başladıkça bu merak yerini farkında olunan sorular serisine bırakır.
Çocukların etraflarını tanıma ve anlamlandırma için kullandıkları
çeşitli yöntemler vardır. Özellikle konuşmaya başlamadan önceki dönemde en sık
başvurdukları yöntem gözlemdir. Hem görsel hem de işitsel olarak etraftaki tüm
uyaranlara açıklardır. Merak ettikleri soruları dile getiremedikleri için
gözlem yaparak sorularına cevap bulmaya çalışırlar. Ebeveynlere söylenen “siz
ne yaparsanız çocuğunuz da onu yapar” sözünün altında yatan neden de işte
çocukların bu gözlem yetenekleriyle ilgilidir.
Konuşmaya başladıkları dönemden itibaren ise çocuklar meraklarını
sordukları sorularla gidermeye çalışırlar. Özellikle 2 yaştan itibaren en fazla
kullandıkları soruların başında “neden” sorusu gelir. Bu yaştaki çocuk etrafı
ile oldukça fazla iletişim kurmaya başlar. Bebeklik ve ilk çocukluk dönemindeki
yürüme, konuşma, bezi bırakma gibi kendiyle ilgili aşamaları kaydettikten sonra
ilgileri dış dünyaya yani çevrelerine doğru iyice yönlenir. Ona öğretilen
neden-sonuç ilişkilerinden yola çıkarak kendisi de yeni sorular üretmeye
başlar.
Çocukların merak etmesi ve soru sorması gelişimlerinin beklenen ve
sağlıklı bulunan bir basamağıdır. Soru soran çocuğun yeni bilgilere açık
olduğu, çevresiyle ve dünyada olanlarla ilgili olduğu düşünülmelidir. Bu
nedenle onların soruları ciddiye alınmalı ve geçiştirici cevaplardan
kaçınılmalıdır.
Peki neredeyse konuşmayı öğrenmesiyle başlayan bu sorulara cevap
verirken
ebeveynler nelere dikkat etmeli?
 |
| www.confessionsofadrmom.com adresinden alınmıştır |
·
Çocuğunuzu ve sorduğu soruları ciddiye alın
Çocukların ilk olarak dikkat
ettikleri unsur ciddiye alınmak ve ilgi görmektir. Çocuğunuz belki de yalnızca
sizin dikkatinizi çekebilmek için bir soru soruyor olabilir. Onun sorusunu
önemsediğinizi hissettirin. Size basit veya saçma gelse dahi sorusuna cevap
verin.
·
Ona cevap
verirken dürüst olun
Çocuklar bazen sizi dahi
zorlayacak sorular sorabilir. Özellikle ölüm, cinsellik, din gibi sorular
aileleri en fazla zorlayan konulardandır. Böyle durumlarda onlara gerçek
olmayan cevaplar vermeyin. O anda çocuğunuzun merakını gidereyim derken
güvenini kıracak bir hareket yapmış olursunuz. Dürüst olun ve bu konuyu nasıl
anlatacağınızı biraz düşüneceğinizi ve ona sonra cevap vereceğinizi söyleyin.
Zorlanmanız durumunda bir uzmandan yardım almanız iyi olacaktır.
·
İletişim
becerilerini önemseyin
Onun sorularını dinlerken ve ona
cevap verirken karşı karşıya oturup sohbet eder pozisyonu alabilirsiniz.
Özellikle göz temasının çocuklar için etkili bir iletişim aracı olduğunu
unutmayın. Bilhassa onu korkutan bir konuda sorduğu sorular için sizin beden
dilinizin çok büyük bir etkisi vardır. Sizin sakin olduğunuzu görürse o da
sakinleşecektir.
·
Yaşına
uygun cümleler kurun
Çocuğunuzun sorularına cevap
verirken onun kafasını daha da bulanıklaştıracak karmaşık cümlelerden,
ifadelerden kaçının. Mümkün olduğu kadar kısa cümleleri ve somut örnekleri
seçmeniz onun merakını gidermenize yardımcı olacaktır. Eğer sorduğu soruya dair
yaşantısal örnekleriniz varsa onları da çocuğunuzla paylaşmanız somutlaştırma
adına faydalı olabilir.
·
Bilgiyi
beraber arayın
Çocuğunuzun tüm sorularına cevap
vermek yerine zaman zaman siz de ona soru sorabilirsiniz. Örneğin “Anne neden
çimleri suluyorlar?” diye sorduğunda “Sence neden olabilir” diyerek onun da fikir üretmesini
sağlayabilirsiniz. Özellikle yaşı biraz daha büyük çocuklar için, bilgiye
nereden ulaşabilecekleri konusunda yardımcı olmak da yeni soruların cevaplarını
ararken iyi bir rehberlik sağlayacaktır.
·
Sizin
cevaplarınız onun düşünme şeklinin iskelesidir
Çocukluk döneminde sorularına
ciddi cevap alan çocukların, düşünme becerilerinin geliştiği bilinmektedir.
Sizin rasyonel, neden-sonuç ilişkisine dayalı vereceğiniz cevaplar ileriki
yaşlarda çocuğunuzun kendi sorularına cevap ararken vereceği cevapların ve
düşünme şeklinin temelini oluşturacaktır. Bu nedenle nasıl düşünen bir birey
olmasını istiyorsanız, cevaplarınızı bugünden o yöntemle vermeye önem verin.Sevgilerimle,
Cemre Soysal
